Wierdijk Enkhuizen
Voor de stad Enkhuizen, van oorsprong een vissersdorp, begon tegen 1600 een bloeiperiode. Ter uitbreiding van de havencapaciteit had men in 1567 de Wierdijk aangelegd. In de jaren die volgden, gingen grote woon- en pakhuizen het straatbeeld bepalen. Zulke bedrijvigheid was niet vanzelfsprekend. Nu worden de stad en het IJsselmeer afgeschermd door de Afsluitdijk, maar toentertijd was deze karakteristieke zeemuur het enige obstakel voor de woeste Zuiderzee.
De stormvloed van 13 op 14 januari 1916 wordt wel eens een vergeten ramp genoemd, maar hij gaf de doorslag om het Zuiderzeegebied te herinrichten. Tussen Edam en Amsterdam brak de zeedijk op meerdere plaatsen. Bij Andijk hield de Westfriese Omringdijk nipt stand en in Enkhuizen raakte de Wierdijk zwaar beschadigd. In de muur waren gaten geslagen van tientallen meters lang. Het was zaak onmiddellijk herstel te plegen.
Na de ramp was de Zuiderzeewet van Minister van Waterstaat Cornelis Lely een besloten zaak. De wet bezegelde het lot van de Zuiderzee: ze werd opgesplitst door een dijk tussen Den Oever en Friesland, de Afsluitdijk (voltooid in 1932). Sindsdien ligt Enkhuizen aan het IJsselmeer. Deze foto toont de aanleg van de Afsluitdijk. De kranen storten keileem in een van de sluitgaten.
De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) had aan de Wierdijk pak- en veilinghuizen staan. Een daarvan was het Peperhuis uit 1625. Het was aanvankelijk een woon- en pakhuis, gebouwd in opdracht van Pieter van Beresteyn, een rijke koopman en reder. De VOC kocht het pand in 1682 en gebruikte het voor de opslag van specerijen als peper en kaneel. Na het faillissement van de compagnie in 1799 werden in het sterk verarmde Enkhuizen de meeste VOC-panden afgebroken. Het Peperhuis bleef staan en behield zijn functie voor andere bedrijven totdat in 1947 het Zuiderzeemuseum er zich vestigde.
Een van de blikvangers van Enkhuizen is de Drommedaris, gebouwd in 1540 en een overblijfsel van de stadsmuur. De doorgang en de ophaalbrug liggen op het tracé van de Omringdijk, het water loopt onder de brug door naar de Oude Haven. De Drommedaris heeft verschillende functies gehad: van poort, verdedigingstoren en gevangenis in het verleden tot cultureel trefpunt anno nu. Op de eerste verdieping bevinden zich nog cellen die vroeger in een bouwsel op het dak stonden. Elke donderdag om twaalf uur laat de stadsbeiaardier de klokken luiden van het carillon in de koepeltoren.
De Oude Haven achter de Drommedaris stond tot in de negentiende eeuw in open verbinding met de Zuiderzee. Op 4 februari 1825 beleefde de stad een bange dag. Een storm blies het water linea recta de haven in. Kades liepen onder en als de wind na het middaguur niet was gaan luwen, dan was de stad geheid ondergelopen. Enkhuizen had z'n lesje geleerd. De haven werd in 1827 onder supervisie van Rijkswaterstaat alsnog afgesloten met de Sassluis. Die ligt vóór de Drommedaris en is sinds 1996 eigendom van het hoogheemraadschap.
Hoewel de waterveiligheid van Enkhuizen sinds de aanleg van de Afsluitdijk sterk is vergroot, gaat de strijd tegen het water door. Bij de laatste keuring zijn twijfels over de betrouwbaarheid van de Sassluis gerezen: is het houten deurenpaar wel bestand tegen hoogwater bij storm? En wat als het woeste water iets meevoert wat tussen de deuren blijft steken? Het hoogheemraadschap gaat de sluis daarom verbeteren.