We merken allemaal dat het klimaat verandert. Langere droge periodes wisselen af met extreme regenbuien. In het weekend van 18-20 juni 2021 werd Hollands Noorderkwartier binnen 24 uur getroffen door twee extreme buien. In een gebied van 50 bij 10 km viel meer dan 100 mm en plaatselijk wel 140 mm. Een dag later kwam daar nog 40 tot 60 mm bij. Tot nu toe ongekend.

Omdat de voorspelde neerslag tot kort voor de bui nog lokaal en gematigd was, kwamen de intensiteit en omvang van de buien en de daaropvolgende overlast als een verrassing. Op veel plaatsen steeg het water in de waterlopen tot aan het maaiveld en bleef het water tussen de gewassen op het land staan. De wateroverlastsituatie was het meest nijpend in Callantsoog, de Zijpe, de Sammerspolder, de Baafjespolder en de Egmondermeer.

Samen met agrariërs en loonbedrijven heeft het hoogheemraadschap deze overlast bestreden. De hoeveelheid water maakte dat hier tijd overheen ging. De duur daarvan leidde tot kritische opmerkingen over het reactievermogen van het hoogheemraadschap en de capaciteit van het watersysteem.

Evaluatie bestrijding overlast

Het hoogheemraadschap nam en neemt deze opmerkingen serieus. Na elke crisissituatie evalueren we de gebeurtenissen en de aanpak. Deze buien waren zo extreem, en de impact in ons werkgebied was zo groot, dat we kozen voor een uitgebreide aanpak. Dit is mede ingegeven door de wetenschap dat de kans op dit soort extreme neerslag zal toenemen als gevolg van klimaatverandering.

Het doel van de evaluatie was een antwoord te geven op de vragen: Hoe is de bestrijding van de wateroverlast verlopen, wat is er goed gegaan, en wat kan beter? De evaluatie is uitgevoerd door de ambtelijke dienst van HHNK, bijgestaan door drie externe specialisten. Gekeken is naar de gegevens uit het telemetriesysteem, informatie uit logboeken en situatierapportages, interviews met betrokkenen van de buitendienst en de crisisbeheersingsorganisatie (CBO) en input uit de omgeving zoals de agrarische sector en gemeenten. Het evaluatierapport vindt u hier:

Hoe gaat het hoogheemraadschap nu verder?

Het beheer tijdens crisissituaties zal een steeds groter onderdeel worden van het alledaagse waterbeheer. Daaraan moet het hoogheemraadschap zich aanpassen. De aanbevelingen van de evaluatie van de wateroverlast in juni 2021 vragen dan ook niet om ‘een tandje bijzetten in de wateroverlastbestrijding’ maar om een brede aanpak binnen het hoogheemraadschap. Deze aanpak richt zich op risico’s op het gebied van overstroming, droogte en waterkwaliteit, inclusief de betrouwbaarheid van informatie- en sturingssystemen die de levensader vormen van iedere crisisbeheersing. We zetten in op een snelle en diepgaande verbeteringsslag, waarbij externe kennis naar binnen wordt gehaald en eigen mensen en de organisatie worden versterkt. Zo slechten we ook de barrières tussen de binnen- en buitendienst en die tussen het hoogheemraadschap, de inwoners en de crisispartners.

Bestuur

Ons algemeen bestuur kwam op 23 juni 2021 in een ingelaste vergadering bijeen. U kunt de vergadering terugkijken(externe link). In de vergadering werd deze presentatie aan het bestuur gegeven.

Tijdens deze bestuursvergadering is toegezegd dat het algemeen bestuur op de hoogte zou worden gehouden van de voortgang. Op 2 augustus 2021 is dit voortgangsmemo verstuurd aan het algemeen bestuur. In dit memo worden de werkwijze en de onderzoeksgebieden van het evaluatieteam nader toegelicht.

Op woensdag 27 oktober 2021 vergaderde het algemeen bestuur over de wateroverlast en de nasleep daarvan. U kunt de vergadering terugkijken(externe link). 

Een weerbare organisatie

Vanaf december 2021 zijn we van start gegaan met het programma Crisisbeheersing in de Genen (CING). Dit programma pakt de aanbevelingen van de evaluatie op en richt zich op het weerbaarder maken van medewerkers, inwoners en het watersysteem tegen dit soort extreme regenbuien.