BONSAI en Oeverdijk Hoorn
Wat gaat er gebeuren?
Boosting FlOod ResilieNce in estuarine System Anticipating shifting clImate zones
Bonsai komt voort uit de groep die samengewerkt heeft bij de Hedwige- en Prosperpolder. HHNK doet mee om onze monitoring te optimaliseren voor zowel waterveiligheid (dus zand en water) als voor biodiversiteit. Hier kunnen andere collega’s weer meekijken met onze geleerde lessen.
We kijken en leren met gelijkgestemden over de landsgrenzen heen. Interessant én leuk! De bevindingen delen we graag met geïnteresseerde collega's gedurende dit project.
De oeverdijk is een innovatieve oplossing van een zachte berm als vooroever. Dit geeft kansen voor natuur en voor eenvoudig klimaatadaptief onderhoud.
De Oeverdijk
De Oeverdijk bestaat uit een profiel van zand dat voor de oude dijk is aangelegd. Het neemt volledig de functie voor waterveiligheid over.
Het benodigde volume zand van het veiligheidsprofiel dient gedurende de planperiode (tot 2071) aanwezig te zijn.
De Alliantie heeft de opdracht meegekregen om voor de komende 50 jaar een veilige dijk te ontwerpen. Vanuit de beheerder is daarbij alleen regulier onderhoud toegestaan.
Voor de Oeverdijk betekent dit feitelijk de wens om tot een zo onderhoudsarm mogelijk ontwerp te komen, waarbij het risico op extra zandsuppleties zo klein mogelijk is. Daarom is in het ontwerp een slijtlaag opgenomen om het dynamische gedrag van de oeverdijk mogelijk te maken zonder dat direct het totale zandvolume in het veiligheidsprofiel wordt aangetast.
Reden voor monitoring zand en water
Op dit moment is er nog geen eenduidige methode om tot een realistische schatting te komen voor het benodigde volume zand in de slijtlaag. Er is namelijk nog onvoldoende bekend over het dynamische gedrag van een zandige vooroever in een meer-situatie. Om een zandvolume inschatting te kunnen maken is de oeverdijk modelmatig onderzocht.
Hiervoor is het van belang om het gedrag van de oeverdijk binnen de projectperiode van gedurende vijf jaar te monitoren en, indien nodig, het ontwerp bij te sturen. Dit monitoren doen we binnen het Europese Interreg project BONSAI. Dit betekent voor het project subsidie is toegekend vanuit Brussel en Provincie Noord-Holland. Monitoring is cruciaal om het gedrag van de dijk te begrijpen en de waterveiligheid te waarborgen.
Met wie werken we samen?
Bonsai wordt getrokken door Foundation for Applied Water Research (STOWA). We werken samen met 17 partners binnen Nederland en met partners uit België, Frankrijk en Duitsland; zowel vanuit de praktijk als vanuit de onderzoekswereld.
Onze praktijkpartners op het gebied van overstromingsrisicobeheer zijn:
- Nederland: Rijkswaterstaat, HZ University of Applied Sciences, Ministerie van Defensie, Waterschap Noorderzijlvest, Radboud Universiteit;
- België: Katholieke Universiteit Leuven, Université Catholique de Louvain, Departement Mobiliteit en Openbare Werken, De Vlaamse Waterweg, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek;
- Duitsland: Universität Siegen;
- Frankrijk: Université de Lille, CEREMA, ISL Ingénierie, ESTP – Grande école d’ingénieurs de la Construction.
Wanneer vindt het project plaats en hoelang gaat het duren?
Het project is officieel van start gegaan op 1 januari 2025 en duurt tot 30 juni 2029.
Resultaten en doelen
De belangrijkste resultaten zijn:
- een transnationale strategie voor nationale autoriteiten en drie actieplannen voor regionale en lokale autoriteiten;
- vijf oplossingen voor het vergroten van robuustheid en veerkracht en het verbeteren van rampenbeheer;
- meerdere trainingsprogramma's en cursussen over overstromingsrampenbeheer en -weerbaarheid en één gezamenlijke transnationale overstromingsacademie.
Via een holistische benadering streeft BONSAI naar veerkracht van het waterkeringssysteem (korte/lange termijn) en verbeterde rampenbeheersing. Verschillende NWE-landen pakken deze uitdagingen aan vanuit hun eigen perspectief. Omdat estuariene systemen en klimaatverandering grenzen overschrijden, is transnationale samenwerking tussen NWE-regio's (en daarbuiten) essentieel. De BONSAI-benadering is uniek:
- Het overbrugt de drie lagen van meerlaagswaterveiligheid: preventie, rampenbeheersing en ruimtelijke ordening.
- Het simuleert verschuivende klimaatzones door toepassing van inzichten uit zuidelijker regio's op noordelijke regio's.
- Het versterkt samenwerking tussen landen om van elkaar te leren, waarbij het noorden leert van het zuiden en het zuiden leert van het noorden.
Budget
De totale begroting van het project van HHNK is circa € 580.605,68, waarvan 60% cofinanciering afkomstig is vanuit het Europese programma Interreg North West Europe Programme 2021-2027.
Het totale projectbudget bedraagt € 10.699.561,10, waarvan € 6.419.736,62 afkomstig is uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (ERDF). https://bonsai.nweurope.eu/
De Provincie Noord-Holland is co-financier van het project en heeft € 87.091,- beschikbaar gesteld.