Muskusratten ondermijnen Westfriese Omringdijk

Dat er in de polder Beschoot (bij Oudendijk) muskusratten actief zijn was al wel bekend. Een muskusrattenbestrijder die specifiek daar actief is, ving daar al honderden van deze plaagdieren. Dankzij zijn speurhonden ontdekte de bestrijder deze week aan beide kanten van de dijk, tegenover elkaar, een ondergrondse gang. Gevreesd werd dat de gang onder de dijk doorliep. Dat is door onze mensen en de muskusrattenbestrijders grondig onderzocht.

Onderzoek met rioolcamera

De Slimdijk is onderdeel van de monumentale Westfriese Omringdijk. Er zou water door de dijk kunnen komen en de stabiliteit van de dijk zou in gevaar kunnen zijn als de muskusratten er daadwerkelijk een gang onderdoor hadden gegraven. Dat is ze niet gelukt. Om dat te onderzoeken hebben we de gangen van bovenaf uitgegraven tot ze de dijk in verdwenen. Daarbij werden allerlei resten van nesten ontdekt. In de dijk zelf konden we de gang niet verder blootleggen. Daarom is geprobeerd met een rioolcamera de gangen verder te volgen. Dat lukte niet doordat de gangen volgepropt waren met gras en ander plantachtig materiaal dat muskusratten gebruiken als voedsel en nestmateriaal. Alsnog is toen gegraven in het talud en bleken de gangen gelukkig snel dood te lopen, aan de binnen- en buitenkant van de dijk. Er zat dus geen gat in de dijk.

Gangenstelsel

De muskusrattenbestrijders, die voor HHNK werken maar in dienst zijn bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), hebben vervolgens nog een heel gangenstelsel in het buitentalud van de dijk gevonden. Over een afstand van zo’n 200 meter werden wel tien gangen ontdekt, van twee tot wel twaalf meter. Ook al deze gangen zijn open gegraven om zo inzicht in het gedrag en de leefwijze van de muskusrat te krijgen. Het geheel bleek omvangrijker dan was gedacht. Die gangen maken de ondergrond in dit gebied ook uiterst instabiel: er wordt gewerkt met trekkers die zomaar kunnen wegzakken in zo’n ondergrondse gang. 

Bedreiging waterveiligheid

Deze uitzonderlijke vondst, zoveel gangen bij elkaar, is zeldzaam. Het toont maar weer aan hoe lastig het is de muskusrat te bestrijden en hoe nodig het is. In dit geval ontdekte de speurhond dankzij zijn goede neus toevallig aan beide zijden van de dijk een gang. De ratten leven vrijwel voortdurend ondergronds en het is niet te zien waar ze zitten. Portefeuillehouder Waterveiligheid Arnold Langeveld: “De muskusrat laat zich niet zien maar met zijn gegraaf bedreigt hij wel de stabiliteit van de dijk, en dus de waterveiligheid. Het is onvoorspelbaar wat er gebeurt als we dit soort gangen niet tijdig ontdekken. Daarom moeten we volop blijven inzetten op het bestrijden van deze exoot.” Want de muskusrat plant zich echt razendsnel voort en samen vormen de knaagdieren een reëel gevaar voor de waterveiligheid. Die is in dit geval overigens niet in gevaar geweest. 

Luchtfoto’s

Nu alle gangen zijn opengegraven hebben we met een drone luchtfoto’s gemaakt. De gangen worden gedicht met het weggegraven materiaal en extra grond, zodat deze gangen en nesten in elk geval niet meer kunnen worden gebruikt. De vaste muskusrattenvanger zal met zijn hond in deze polder blijven speuren, want het blijft een aantrekkelijk leefgebied voor de muskusrat.